Opis pracy
Celem pracy jest przedstawienie roli koncepcji Miltona Friedmana w gospodarce USA, Chile i Wielkiej Brytanii. Praca omawia nie tylko aspekty ekonomiczne tej koncepcji, lecz również jej aspekty pozaekonomiczne.
Żyjący w latach 1912-2006 Milton Friedman był jednym z najbardziej znanych ekonomistów w świecie. W roku 1976 r. otrzymał Nagrodę Nobla, miał kilkanaście doktoratów honoris causa, był też niekwestionowanym przywódcą konserwatywnej „szkoły chicagowskiej”, miał również duży wpływ na kształtowanie się opinii publicznej krajów Zachodu. Nieprzypadkowo w przeprowadzonej w Stanach Zjednoczonych w 1981 r. przez tygodnik „Newsweek” ankiecie Friedman znalazł się w pierwszej dziesiątce najbardziej wpływowych ludzi Ameryki, wyprzedzając wielu znanych polityków, przedstawicieli biznesu i massmediów. Można więc powiedzieć, że mieliśmy do czynienia z człowiekiem sukcesu - zawodowego, społecznego i materialnego .
Szczególna pozycja Friedmana w teorii ekonomii stanowi istotny, ale nie jedyny powód napisania niniejszej pracy. Kolejnym powodem jest to, że znajomość koncepcji Friedmana w naszym kraju jest dosyć fragmentaryczna, a jego nazwisko kojarzy się niektórym osobom przede wszystkim z tzw. sprawą chilijską, to jest z domniemaną współpracą z reżimem gen. Pinocheta. Poza tym, w ostatnich kilkunastu latach daje się zaobserwować renesans koncepcji nawiązujących do tradycji neoklasycznych, a nawet klasycznych, odrzucających lub znacznie modyfikujących wiele elementów teorii J.M. Keynesa i keynesizmu. Monetaryzm, neomonetaryzm, szkoła oczekiwań racjonalnych, ekonomia podaży to przykłady nowych zjawisk pojawiających się w ramach konserwatywnej ekonomii. Roli Friedmana w tym procesie nie można pominąć; przyczynił się on bezpośrednio lub pośrednio do dynamizacji badań teoretycznych, które doprowadziły do swego rodzaju odmłodzenia ekonomii neoklasyczne j, a także, poprzez polemikę, do ożywienia keynesizmu . Analiza friedmanowskiej doktryny społeczno-ekonomicznej nie może oczywiście dać odpowiedzi na pytania o istotę nowych prądów, kierunki ewolucji i „układ sił” w teorii ekonomii. Może jednak stanowić wprowadzenie do tej problematyki, a przynajmniej oddać klimat poszukiwań intelektualnych i afiliacji ideowych współczesnej konserwatywnej ekonomii.
Analiza społeczno-ekonomicznej doktryny Friedmana ma także pewne odniesienie do naszej rzeczywistości. Można bowiem na jego antyetatystyczne i wolnorynkowe koncepcje spojrzeć przez pryzmat toczącej się w Polsce dyskusji nad kształtem i wewnętrzną dynamiką przemian gospodarczych. Zrozumienie przyczyn wzrostu ich popularności oraz powstających wokół nich kontrowersji wywołuje pewne skojarzenia dotyczące rynku, pieniądza, hierarchii celów gospodarczych i społecznych, a więc spraw jakże aktualnych w dzisiejszej Polsce.
Warto jeszcze zwrócić uwagę na pewne kontrowersje związane z nazewnictwem. Otóż w Polsce Friedmana przedstawia się jako liberała, a nawet ultra liberała ekonomicznego. Należy jednak pamiętać o tym, że przymiotnik „liberalny” jest współcześnie stosowany w Stanach Zjednoczonych w innym znaczeniu i odpowiada koncepcjom preferującym m. in. znaczny udział państwa w życiu gospodarczym i społecznym. Tak np. mówiono o liberalnej polityce prezydentów J.F. Kennedy'ego i L.B. Johnsona, natomiast koncepcje prezydenta Reagana określano mianem konserwatywnych, ewentualnie neoliberalnych. Poglądy M. Friedmana można uznać za neoliberalne lub klasyczny liberalizm, choć on sam określa się jako liberal lub libertarian .
Praca składa się z czterech rozdziałów. W pierwszym rozdziale pracy przedstawiono zarys historii myśli ekonomicznej. W rozdziale tym w skrócie przedstawiono takie nurty, jak: merkantylizm, ekonomia klasyczna, niemiecki nurt ekonomiczny i historyczny, austriacka szkoła ekonomii, ekonomia socjalizmu, amerykańska myśl ekonomiczna – instytucjonalizm oraz keynesizm.
Drugi rozdział pracy przybliża założenia koncepcji monetarystycznej. Poszczególne punkty tego rozdziału dotyczą takich zagadnień, jak: biografia Miltona Friedmana, wolność i równość w poglądach Friedmana, koncepcja państwa minimalnego, cła i podatki według Miltona Friedmana, koncepcja inflacji według M. Friedmana, rola banku centralnego w koncepcji monetaryzmu.
Trzeci rozdział pracy omawia przemiany monetarne w Chile, Stanach Zjednoczonych oraz Wielkiej Brytanii, natomiast w rozdziale czwartym przybliżono przemiany pozamonetrane w tych państwach.
Podstawę źródłową pracy stanowią podręczniki do historii ekonomii, książki autorstwa Miltona Friedmana, monografie dotyczące osoby Miltona Friedmana, jak również monografie dotyczące reaganomiki, thatcheryzmu oraz przemian wolnorynkowych w Chile.
Tytuły rozdziałów:
1. Wstęp
2. Zarys historii myśli ekonomicznej
3. Założenia koncepcji monetarystycznej
4. Monetaryzm w praktyce - przemiany monetarne
5. Monetaryzm w praktyce - przemiany pozamonetrane
6. Zakończenie
7. Bibliografia