Rada Bezpieczeństwa ONZ

Celem niniejszej pracy jest przybliżenie kluczowych zagadnień związanych z funkcjonowaniem Rady Bezpieczeństwa ONZ.

Rada Bezpieczeństwa jest jednym z kluczowych organów Organizacji Narodów Zjednoczonych, czyli organizacji działającej w międzynarodowym systemie ochrony praw człowieka. Prototypem ONZ była Liga Narodów powołana w 1919 roku. Była to pierwsza organizacja międzynarodowa utworzona w celu zagwarantowania bezpieczeństwa zbiorowego. Istnienie Ligi Narodów nie pozwoliło jednak uniknąć wybuchu II Wojny Światowej, co wyraźnie dowiodło, nie spełniała ona pokładanych w niej nadziei. Już w trakcie II wojny światowej zaczęto realizować niezbędne kroki zmierzające do utworzenia skutecznego systemu bezpieczeństwa zbiorowego, przez utworzenie powszechnej i nowoczesnej organizacji międzynarodowej, która odpowiadałaby zatrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa.

ONZ została wyposażona przez państwa założycielskie w osobowość prawną o charakterze międzynarodowym. Nie zapisano tego co prawda wprost postanowieniach Karty Narodów Zjednoczonych, jednak państwa członkowskie przyjęły dla organizacji takie cele i nadały jej takie uprawnienia, że osobowość prawna ONZ jest niezbędna dla ich prawidłowej realizacji. W oparciu o analizę Karty Narodów Zjednoczonych i praktykę międzynarodową Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości podczas rozpatrywania sprawy odszkodowań za szkody doznane w służbie ONZ orzekł jednoznacznie, że organizacja dysponuje międzynarodową osobowością prawną. Posiada także na terytorium każdego swojego państwa członkowskiego taką zdolność do działań prawnych, jaka jest niezbędna do realizacji jej celów i wykonywania poszczególnych funkcji. Organizacji przysługuje również na terytorium każdego z państw członkowskich szereg przywilejów i immunitetów niezbędnych do realizacji celów.

Organizacja Narodów Zjednoczonych to powszechna organizacja międzynarodowa, mająca wyjątkowo szeroko określone cele i zakres kompetencyjny. W chwili obecnej należą do niej 193 państwa. Kluczowym celem ONZ jest zapewnienie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. Ponadto ONZ zmierza do rozwijania przyjaznych relacji między narodami, uzyskania współpracy międzynarodowej, popierania i zachęcania do poszanowania praw człowieka i jego podstawowych wolności. Warto również wspomnieć o celach związanych z utworzeniem ośrodka, który byłby odpowiedzialny za uzgadnianie działalności międzynarodowej w ramach powyższych wspólnych celów. Siedzibą główną ONZ jest Nowy Jork, a tak zwaną siedzibą europejską jest Genewa, gdzie funkcjonuje wiele instytucji systemu ONZ. Zakres działania i obszar kompetencyjny Organizacji Narodów Zjednoczonych sięga często poza jej skład członkowski, szczególnie gdy chodzi o sytuacje, w których poszczególne działania wymagają od państw niebędących członkami ONZ postępowania zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych w zakresie niezbędnym do utrzymania pokoju międzynarodowego i bezpieczeństwa. Zobowiązania, które wynikają z karty narodów zjednoczonych, podobnie jak zobowiązania konstytucyjne, stanowią grupę zobowiązań wyższego rzędu i swoją wyżej od pozostałych w hierarchii norm prawa międzynarodowego.

Rada Bezpieczeństwo, która jest obszarem zainteresowania niniejszej pracy, jest organem ONZ, który ponosi największą odpowiedzialność za utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. Rada Bezpieczeństwa ma prawo badać każdy spór i każdą sytuację, która może skutkować nieporozumieniami na szczeblu międzynarodowym. Warto zaznaczyć, że Rada Bezpieczeństwa, z jednej strony nie ma obowiązku decydowania o stosowaniu sankcji i może tylko ograniczyć się do zaleceń, ale jednocześnie nie ma obowiązku stosowania sankcji w żadnej określonej kolejności, na przykład nie wojskowych, a potem wojskowych. Zastosowanie przez Radę Bezpieczeństwa konkretnych rozwiązań zależy w pełni od uznania Rady, która powinna kierować się tym, jakie środki będą uznane za dostateczne w konkretnej sytuacji.

Praca składa się z czterech rozdziałów. Pierwszy rozdział pracy skupia się na przybliżeniu Karty Narodów Zjednoczonych, głównych celów i zasad funkcjonowania ONZ, a także głównych organów Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Drugi rozdział pracy koncentruje się na przedstawieniu struktury Rady bezpieczeństwa. Rozpoczęto od przybliżenia składu Rady Bezpieczeństwa, reformy Rady Bezpieczeństwa, a także organów pomocniczych.

Trzeci rozdział pracy obejmuje zagadnienia związane z zadaniami Rady Bezpieczeństwa. Opisane zostały funkcje i kompetencje Rady Bezpieczeństwa, działania Rady Bezpieczeństwa w sytuacji zagrożenia pokoju, a także aspekty pokojowego rozstrzygania sporów.

Rozdział 4 skupia się na procedurach stosowanych przez Radę Bezpieczeństwa w sytuacji użycia siły. W ramach rozdziału przedstawiono kilka przykładów, a w szczególności interwencję w Iraku w 1991 roku, interwencję jaka miała miejsce w Somalii w latach 1992-1993, interwencję w Jugosławii w okresie 1991-1995, interwencję na terenie Rwandy w 1994 roku, interwencję na terenie Liberii w 2003 roku a także interwencję w Iraku w roku 2003.

Tytuły rozdziałów:
1. Wstęp
2. Powstanie ONZ
3. Struktura Rady Bezpieczeństwa
4. Zadania Rady Bezpieczeństwa
5. Procedury w Radzie Bezpieczeństwa w przypadkach użycia siły
6. Zakończenie
7. Bibliografia